Rada Miejska w Koszalinie podjęła decyzję dotyczącą uczczenia 125. rocznicy urodzin Marii Pileckiej – kobiety, która jako pierwsza pełniła rolę bibliotekarki w naszym mieście.
Jest to gest mający na celu nie tylko przypomnienie o jej niezwykłym wkładzie w rozwój kultury i edukacji, ale także podkreślenie ważnej roli, jaką odgrywają postacie historyczne w kształtowaniu tożsamości lokalnej społeczności.
Inicjatywa wyszła od klubu "Wspólny Koszalin", który podkreślał konieczność kontynuowania działań zapoczątkowanych w 2021 roku, mających na celu upamiętnienie osób zasłużonych dla miasta. W uzasadnieniu propozycji stanowiska wskazano na zobowiązanie do celebrowania postaci takich jak Maria Pilecka, które swoim życiem i pracą wniosły nieoceniony wkład w rozwój Koszalina.
Maria Pilecka urodziła się 29 stycznia 1899 roku w Petrozawodzku jako pierworodne dziecko Juliana Pileckiego i Ludwiki z Osiecimskich. Pileccy byli rodziną szlachecką herbu Leliwa, ich gniazdem rodzinnym był majątek ziemski Starojelnia (powiat nowogródzki). Jej brat Witold, to późniejszy rotmistrz Pilecki, ochotnik do Auschwitz, oskarżony i skazany przez władze komunistyczne Polski Ludowej na karę śmierci, stracony w 1948 r.
Dzieciństwo i młodość Marii Pileckiej przebiegły w dostatku i mimo wielu zawirowań związanych z I wojną światową, rewolucją październikową i ciągłymi zmianami miejsca zamieszkania, w otoczeniu kochającej rodziny otrzymała staranne wykształcenie skutkujące przekonaniem, że będzie pracować jako pedagog. II wojna światowa zaskoczyła Marię Pilecką w Wilnie, gdzie mieszkała do lata 1945 r. W tym czasie utrzymywała się z lekcji prywatnych i pracy w kompletach dla dzieci w wieku przedszkolnym.
22 lipca 1945 r. Maria Pilecka wraz z siostrą Wandą, jej mężem i synem Andrzejem trafiła – w ramach repatriacji – do Koszalina. Zamieszkali w domu przy obecnej ul. Karola Szymanowskiego. Po przybyciu od razu zwróciła uwagę na opuszczone poniemieckie księgozbiory porzucone w piwnicach i na strychach, więc zgłosiła się do pracy w koszalińskiej Komisji Opieki nad Książką. Zgromadzone i opracowane pod nadzorem Marii Pileckiej zbiory trafiły – za pośrednictwem wysłanników uczelni – m.in. do Szczecina, Torunia i Łodzi oraz do Biblioteki Narodowej w Warszawie.
Od 1 września 1946 roku Maria Pilecka została kierowniczką Powiatowej Biblioteki Publicznej w Koszalinie. Odtąd zajęła się organizowaniem bibliotekarstwa na terenie powiatu koszalińskiego. Zaczęła od zbierania podręczników szkolnych, potem nadeszło 250 książek w pakietach do poszczególnych punktów, które dopiero trzeba było utworzyć. W pięciu jednakowych kompletach, żeby nie było kłopotu z podziałem, były dzieła klasyków. Później nadeszły jeszcze książki od Polonii amerykańskiej – takie były początki Powiatowej Biblioteki Publicznej w Koszalinie.
Dzięki staraniom pani Marii, w latach 60-tych, w powiecie koszalińskim było czynnych 14 bibliotek gromadzkich, dwie biblioteki miejskie w Sianowie i Bobolicach i 87 punktów bibliotecznych. Księgozbiór liczył około 60 tys. woluminów. Rozwinięto różnorodne formy pracy z czytelnikami, skierowane szczególnie do młodzieży i środowiska wiejskiego.
Pani Pilecka szkoliła również młode kadry biblioteczne, zabiegała o ich godziwe wynagrodzenie, staczała boje z radami narodowymi o lokale biblioteczne, wyposażenie, ogrzewanie, o podniesienie rangi bibliotekarza w środowisku wiejskim. Uczyła współpracy z miejscową szkołą, z nauczycielami, organizacjami społecznymi, z administracyjną władzą gminną. Organizowała ciekawe konkursy i spotkania.
Była wieloletnią przewodniczącą oddziału powiatowego Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich. Z ogromnym poświęceniem pracowała aż do 31 grudnia 1965 r., kiedy odeszła na emeryturę. Nie pożegnała się jednak z zawodem, przez wiele lat pracowała jeszcze na części etatu w czytelni Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej w Koszalinie. Zmarła 8 lutego 1991 r w Koszalinie. Jest pochowana na tutejszym cmentarzu.
Za zasługi dla bibliotekarstwa i nauczycielstwa koszalińskiego została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Odznaką Honorową SBP i Złotą Odznaką Związku Nauczycielstwa Polskiego.
